زمان مطالعه: 3 دقیقه سرانجام روزی را معین کردند و مردم را فراخواندند تا با امام رضا علیه‏السلام بیعت کنند و مردم برای بیعت آمدند. مأمون در کنار خود محلی برای امام رضا علیه‏السلام برنهاد. او دستور داد نسخت پسرش، عباس بن مأمون (که به ظاهر پیشتر ولی عهد یا نامزد ولایت عهدی بود) با امام رضا بیعت کند. دومین کسی که بیعت کرد،

زمان مطالعه: < 1 دقیقه آنچه گذشت، گزیده‏ای از مسلمات تاریخ درباره‏ی موضوع ولایت عهدی امام رضا علیه‏السلام بود، اما ابهام‏هایی نیز هست که باید بررسی شود. در این جا دو پرسش اساسی وجود دارد: پرسش نخست: انگیزه‏ی مأمون از طرح موضوع ولایت عهدی چه بود؟ چه چیزی مأمون را وادار کرد با آن همه سابقه دشمنی عباسیان با علویان از روش پدران و اجداد

زمان مطالعه: 3 دقیقه شخصیت مأمون پیچیدگی خاصی دارد. او از یک سو عالم‏ترین خلیفه و شاید عالم‏ترین سلطان جهان بوده است. در میان سلاطین جهان شاید دانشمندتر و دانش دوست‏تر(1) از مأمون نتوان یافت. از سوی دیگر، مأمون تمایل روحی و فکری به تشیع داشت. مأمون نه تنها در جلساتی که امام رضا علیه‏السلام و شیعیان حضور داشتند، دم از تشیع می‏زد، بلکه

زمان مطالعه: 3 دقیقه برخی بر این باورند که مأمون در این ماجرا هیچ اختیاری نداشته و ابتکار از فضل بن سهل(1) وزیر مأمون بوده است. جرجی زیدان یکی از کسانی است که ابتکار ولایت عهدی را از آن فضل بن سهل می‏داند، ولی می‏گوید فضل بن سهل شیعی بوده و از روی اعتقاد به امام رضا چنین کرده است. فضل به مأمون گفت:

زمان مطالعه: < 1 دقیقه

زمان مطالعه: 2 دقیقه فرض دیگر این است که ولایت عهدی ابتکار خود مأمون بود و وی در آغاز حسن نیت داشته و به راستی می‏خواسته خلافت را به امام رضا واگذارد؛ ولی پس از آن پشیمان شده و امام را به شهادت رسانده است. طرفداران این فرضیه، بزرگانی چون شیخ مفید و شیخ صدوق هستند. اینان در کتب خود نقل کرده‏اند که وقتی