زمان مطالعه: 3 دقیقه مانی فرزند یکی از نجبای عهد اشکانی، موسوم به فاتک (پتگ) بود که هم‏زمان با جلوس شاهپور اول ساسانی در 242 میلادی، دین خود را بر مردم عرضه داشت.(1) مذهب او اختلاطی عجیب از دین زرتشتی، مسیحیت، و بودایی بود.(2) شاهپور اول در تلاش برای ایجاد وحدت دینی در ایران، به مانی میدان داد(3)؛ لیکن این امر با مخالفت بسیار

زمان مطالعه: 3 دقیقه مزدک در اوایل دوران پادشاهی کواذ (قباد) – پدر انوشیروان ساسانی – ظهور کرد. گفته‏اند که او در اصل یک مانوی مذهب به نام «بوندوس» بود که تفسیری جدید از مانویت و زرتشتی‏گری را ارایه کرد. تعالیم او را مبتنی بر اشتراک در اموال، اباحه‏گری و نفی سلطه‏ی اشراف دانسته‏اند و آن‏ها را بازتابی از دوران محنت‏آلود توده‏های مردم پس

زمان مطالعه: 2 دقیقه شرق و شمال شرق ایران از دوران ساسانیان در معرض توسعه‏ی روزافزون بودیسم بود. در واقع مقارن اسلام، دین بودایی افغانستان را فتح کرده بود (بتهای عظیم بودا در بامیان همچنان برپاست) و با سرعت به درون سرزمین ایران رسوخ می‏کرد. دوام دین بودایی درین نواحی تا دیر زمانی پس از استیلای اسلام طول کشید. مثلا در بخارا، اهالی شهر

زمان مطالعه: < 1 دقیقه تاریخ ایران شرقی یا آسیای میانه پر است از تاخت و تازهای بیابانگردان از شمال و مشرق که به تدریج این نواحی را از عنصر ایرانی خالی کردند.(1) امواج عظیمی ازین مردمان، همواره در طول تاریخ از طریق فلات ایران به سمت غرب حرکت می‏کردند؛ مثل هون‏ها که چند پادشاه ساسانی را خراجگذار خود کردند و یا ترکان و مغولان

زمان مطالعه: < 1 دقیقه شرق ایران از دیرباز در معرض فرآیند مبادلات تجاری و فرهنگی با تمدن‏های دره‏ی سند بوده است. رسوخ فرهنگ هندی در شرق ایران را حتی امروزه هم می‏توان در موسیقی مرسوم در سیستان و بلوچستان مشاهده کرد. هم‏چنین با غلبه‏ی اسلام،کانونهای زرتشتی در هند اهمیتی بیش از پیش یافتند و رابطه‏ی این کانون‏ها با زرتشتیان ایران، با خود تبادلات فرهنگی

زمان مطالعه: 4 دقیقه بیش‏تر درگیری‏ها و اختلافات فکری در درون سرزمین‏های اسلامی، همواره در خراسان بزرگ انعکاسی می‏یافتند؛ و این‏که در زمان اقامت امام رضا علیه‏السلام در مرو، سؤالات بی‏پایانی از ایشان راجع به مباحثی چون «جبر و اختیار»(1) یا «حادث یا قدیم بودن عالم»(2) یا «قضا و قدر»(3) می‏شده، نشان می‏دهد که عطش فراوانی نسبت به این موضوعات در آن‏جا وجود داشته