زمان مطالعه: 11 دقیقه در بیان دلایل اقدام مامون، بیش از همه، براین نکته تاکید شده است که او به جهت دل خوش کردن علویان، به امام رضا علیه‏السلام منصب ولایتعهدی داد تا شور و جنبش آنان را تسکین بخشد و قیام‏های آنان را پایان دهد(1) طرفداران این نظریه، گاه به خیزش دامنه‏دار ابو السرایا(2) اشاره می‏کنند که ارکان حکومت بنی‏عباس را سخت به

زمان مطالعه: 8 دقیقه گمان بسیاری این است که چون مامون از مادری ایرانی زاده شده بود، اقامت در ایران را ترجیح می‏داد.(1) لیکن این گفته، دلیلی برای نرفتن او به بغداد یا دل سپردنش به خراسان نمی‏تواند باشد؛ زیرا: اولا: کنش‏های خلیفه‏ی بسیار هوشمند و سیاسی چون مامون را نمی‏توان و نباید در چارچوب عواطف و احساسات سطحی تحلیل کرد. ثانیا: مادر مامون

زمان مطالعه: 4 دقیقه منطقه‏ی شرق و شمال شرقی فلات ایران، همواره از نظر وضعیت دینی و حکومتی، شرایطی متفاوت با نواحی مرکزی و غربی داشته است. این تفاوت‏ها، ریشه در دورانی بس کهن‏تر از هنگام ظهور اسلام و تبعات یورش عربان به آن‏جا دارند. توضیح بیش‏تر آن‏که: فرهنگ و باورهای دینی ایرانیان در مرکز و غرب فلات ایران، خصوصا در منطقه‏ی عمومی زاگرس،

زمان مطالعه: 3 دقیقه نوار شرقی فلات ایران از سیستان تا سغد، مهد یا نگاهبان کیش زرتشتی و باورهای کهن ایرانی بوده است و به ویژه در خراسان بزرگ ریشه‏هایی استوار داشته، به طوری که انتشار اسلام درین ناحیه با مقاومت‏ها و دشواری‏های فراوانی مواجه گشت(1) باورها و آئین‏های کهن ایرانی – حتی آنها که مربوط به دوران قبل از زرتشت بوده‏اند – درین

زمان مطالعه: 3 دقیقه خراسان بزرگ و به ویژه شهر «مرو» از میانه‏ی دوران ساسانی، شاهد رواج روزافزون آیین مسیحیت بود(1): بنا به روایتی دینی، آیین مسیح در حدود 360 میلادی و به وسیله‏ی شاهزاده خانمی ساسانی – که در تیسفون توسط کشیشی یونانی به نام برشبا به دین مسیح درآمده بود – در «مرو» رواج یافت(2) نیز به گفته‏ی ابوریحان بیرونی (قرن چهارم

زمان مطالعه: < 1 دقیقه حضور یهودیان در ایران، سابقه‏ای بس کهن و به اندازه‏ی بنیان‏گزاری پادشاهی هخامنشی دارد(1) با این وصف، جدی‏ترین نشانه‏های حضور آنان به دوران اشکانیان (30 میلادی) و تاسیس حکومت‏های خودمختار یهودی در بین‏النهرین و غرب ایران بازمی‏گردد(2) محتملا در دوران ساسانی، اینان از امنیت نسبی – در مقایسه با سایر ادیان – بهره‏مند بوده‏اند. به هر حال، سراسر شرق ایران