الف: چرا مأمون رحلت آن حضرت را یک شبانه روز پنهان داشت؟ چرا مأمون در حالی که امام هنوز جان در بدن دارند به ایشان می گوید: نمی دانم کدام یک از این دو مصیبت بر من بزرگتر و دشوارتر است، از دست دادن تو یا تهمت بستن مردم بر من؟ که توطئه کردم و تو را کشتم.
و چرا پس از خوردن انگور با امام، خود را به بیماری زد؟ و چگونه آن حضرت از بیماری حاصل از خوردن انگور رحلت نمود؟ ولی مأمون خوب شد! و درنگذشت. چرا مأمون محمّد بن جعفر وگروهی از خاندان ابی طالب را حاضر نمود و ایشان را گواه گرفت که امام رضا علیه السلام به مرگ طبیعی درگذشته و مسموم نشده است.
چرا این سخن را می گفت؟: آرزو داشتم که پیش از تو از دنیا می رفتم! و آیا آن را باورکنیم در حالی که امام رضا علیه السلام بیست و دو سال از مأمون بزرگتر بودند.
و چرا امام را با وجود خودداری ازخوردن انگور به تناول آن مجبور می نمود؟ و به امام می گوید: ناچار باید بخوری چه چیزی تو را از خوردن باز می دارد شاید ما را به چیزی متّهم می کنی!؟
و پس از آن که امام علیه السلام از آن انگور خورد و برخاست مأمون به آن حضرت گفت: کجا می روی؟ امام فرمودند: به آن جا که من را فرستادی. و چرا و چراهای دیگر که مجال آوردن آن ها نیست.
گواهی گروه بزرگی از دانشمندان وموّرخین اهل سّنت که به شهادت رسیدن امام رضا علیه السلام را تأیید نموده اند. این موضوع را ثابت می نماید که امام به مرگ طبیعی در نگذشتند. اینک به اقرار عدّه ای از بزرگان اهل تسنّن می پردازیم:
ابوبکر خوارزمی در رساله ی خود می گوید: و علیّ بن موسی الرّضا به دست مأمون مسموم شد.
احمد چلبی در التّاریخُ الأسْلامی وَ الْحِضارَةُ الاسّلامیّه می گوید:
شورش بغداد مأمون را ناگزیر به خلاصی از “رضا” و ترک شعار سبز نمود.
ابوالْفرج اصفهانی در “مَقاتِلُ الطّالِبینَ ” می گوید:
مأمون با او به ولیعهدی بعد از خود پیمان بسته بود، سپس چنان که یاد شده در نهان (مخفیانه) به او سمّ خوراند پس وفات نمود.
اِبْنِ حَجَرْ در تاریخ نیشابور می گوید: علیّ بن موسی الرّضا در سناباد شهید شد.
و ابن حَجَر(1) از- ابن حُبّان(2) نقل می کند که امام علیه السلام با مسمومیّت از آب اناررحلت نمود. سمعانی در انساب: بر آن است که امام شهید شد.
دکتر مصطفی شیبی درکتاب خود به نام “الصِّلَةُ بَیْنَ التَّصَوفْ وَ التَّشَیعْ ” ص 266 گوید: و چنان که بیشتر مورّخان برآنند: “رضا” مسموم درگذشت.
جرجی(3) زیدان نویسنده ی معروف عرب که البتّه مسیحی است درکتاب تاریخ التّمدن الأسْلامی می گوید: (مأمون) در بیعت بر “رضا” اندیشید و دشوار دید از آن بازگردد و ترسید چون برگردد اهل خراسان علیه او شورش نمایند و او را بکشند پس به سیاست کشتن غافلگیرانه (ترور) متوسل شد وکسی را بر آن داشت که انگوری زهر آگین به او بخورانند سپس (بعد از خوردن انگور) درگذشت.
1) اِبنِ حَجَر ابوالفضل شهاب الدین احمد بن علی عَسْقَلالی (773- 852) مُحدث و فقیه مصری شافعی مذهب بود پدرش ازدانشمندان عصر خود بود او پیش از 150 تألیف داشته از جمله “الاِصابة فی تَمییز الصحابة”.
2) ابن حُبان: محمد بن احمد بُسْتی (وفات 354 در سن 80 سالگی) تولد او در سیستان بوده و قاضی سمرقند بود او دارای کتاب های حدیث است.
3) جرجی زیدان: نویسنده ی نامدار، ادیب و مورّخ مشهور لبنانی متولّد 1861 بیروت، او مجلّه ی “الْهِلالْ ” را در سال 1892 در قاهره منتشر کرد. تألیفات او در زمینه ی تاریخ و ادبیّات است از جمله تاریخ تمدّن اسلامی- تاریخ ادبیّات زبان عرب- او به سال 1914 در قاهره درگذشت.
