ابوسهل نوبختی(2) می گوید: وقتی مأمون تصمیم قاطع گرفت که ولایتعهدی امام رضا علیه السلام را ترتیب دهد من با خود گفتم به هر وسیله هست باید کشف کنم که آیا کار او واقعی است یا ظاهر سازی می باشد. نامه ای به این مضمون نوشتم و آن را توسّط خادمی که مأمون پیوسته اسرار خود را به وسیله ی او برای من می فرستد فرستادم.
در نامه به مأمون یاد آور شدم که ذوالرّیاستَیْن تصمیم به برگزاری مجلس ولایتعهدی گرفته در صورتی که طالع سرطان است در آن مشتری و سرطان می باشد گرچه مشتری شرافت دارد ولی برجی است متغیّرکه درآن هیچ کار عاقبت خوبی ندارد با این وصف مرّیخ هم در میزان است.
و این دلیل دوّمی است بر این که چنین کاری عاقبت ندارد و این جانب جریان را به سمع مبارک رسانیدم که مبادا فرد دیگری به عرض شما برساند و از من بازخواست کنید که چرا نگفته ام!
مأمون در جواب چنین نوشت:
وقتی نامه ی من را خواندی آن را به وسیله ی خادم برگردان، از جان خودت بترس! مبادا شخص دیگری را با خبر کنی اگر او منصرف گردد (امام رضا علیه السلام) گناه را به گردن تو خواهم انداخت و باعث اِنصراف او را شخص تو خواهم دانست. (از محتوای نامه ی مأمون معلوم می شود که مأمون عمداً امام هشتم علیه السلام را به شهادت رسانیده وعزاداری او بعد ازشها دت امام فقط برای فریب مردم بوده است) در مجلس ولایتعهدی مأمون یکی از دختران خود به نام امّ حبیب را به ازدواج امام رضا علیه السلام در آورد و دختر دیگرش به نام امّ الْفضل(3) را به امام جواد علیه السلام تزویج نمود و خودش با پوران دختر حسن بن سهل ازدواج کرد.
و در روایت ارشاد آمده است که: در همان مجلس دختر اسحاق بن جعفر بن محمّد را به عقد و ازدواج اسحاق موسی بن جعفر برادرحضرت رضا علیه السلام در آورد که دختر عموی داماد محسوب می شد و در آن سال سمت امیر الحاج را به اسحاق بن موسی داد (برادر امام رضا علیه السلام).
1) به مأمون که هفتمین خلیفه ی عبّاسی است می توان روباه مکّار نام نهاد زیرا او می خواست به نظر باطل خودش امام علیه السلام را فریب دهد ولی خوشبختانه هر کاری انجام می داد تیرش به سنگ می خورد.
2) ابوسهل نوبختی: یکی از شیعیان بوده که در دربار مأمون خدمت می کرده و اجداد او در دربار عبّاسی بودند. نوبخت: خانواده ای شیعه مذهب که در بغداد سکونت داشتند و ایرانی الاصل بودند موسّس این خانواده که باعث شهرت آن ها شد اوّلین منجّمی است که به دربار منصور عبّاسی راه یافت، فضل بن نوبخت یکی از این افراد مشهور است که آثار نجومی را از فارسی به عربی ترجمه کرد و در زمان هرون می زیسته و یکی دیگر از خانواده نوبختی حسن بن موسی است که از متکلّمین شیعه است و از آثار او کتاب “فِرَقُ الشّیعه ” است.
3) امّ الْفضل دختر مأمون و خواهر معتصم (خلیفه ی بعد از مأمون) که با همکاری برادرش و دسیسه های دشمنان اهل بیت به امام محمّد تقی علیه السلام زهر خورانید و امام نهم علیه السلام در سنّ 25 سالگی به شهادت رسیدند و ایشان را درکنار مرقد پدر بزرگشان حضرت امام کاظم علیه السلام دربغداد به خاک سپردند.
