بر کناری هرثمه و کشتن او

حقیقت هر چه باشد، شواهدی در دست است که نشان می‏دهد، از این که مأمون در پذیرفتن برخی از پیشنهادهای فضل، جانب احتیاط را رعایت نمی‏کرد، و از جمله اینها این که هرثمه یکی از فرماندهانی بود، که در تصفیه ارتش، و تثبیت حکومت، و تحکیم پایه‏های خلافت مأمون زحمات بسیاری کشیده و امتحان خوبی داده بود، اما در این قت او یکی از مخالفان سیاست فضل و برادرش حسن بن سهل بود، و روش خودسرانه و مستبدانه او را، که حسن نیز در رفتار خود با سران و فرماندهان نیز چنین بودند و هرثمه معتقد بود که حسن به راهنمایی فضل کار می‏کند، و روش آنها بر طبق نقشه‏ای است که آن دو برادر طرح و بر آن اتفاق کرده‏اند، از این رو تصمیم گرفت، مأمون را صریحا از این جریان آگاه کند، و اوضاع لرزان و نامطمئنی را که بر حکومت سایه افکنده، و شکست سیاست خودسرانه فضل و برادرش را به اطلاع او برساند.