شهادت امام رضا علیهالسلام به دست مأمون به وسیلهی سم، حتی در زمان مأمون نیز امری معروف و بر سر زبانهای مردم بود؛ به طوری که مأمون خود شکوه از این اتهام میکرد که چرا مردم او را عامل مسموم کردن امام میپنداشتند!
هنگام رحلت امام علیهالسلام، مردم اجتماع کرده و پیوسته میگفتند که این مرد (یعنی مأمون) وی را شهید کرده است. در اینباره آنقدر صدا به اعتراض برخاست که مأمون مجبور شد محمد بن جعفر، عموی امام را به سویشان بفرستد و برای متفرق کردنشان بگوید که امام علیهالسلام امروز برای احتراز از آشوب از منزل خارج نمیشوند.(1)
ابنخلدون، علت قیام ابراهیم فرزند امام موسی علیهالسلام را آن دانسته که وی مأمون را متهم به قتل برادرش مینمود. ابراهیم نیز به اتفاق مورخان به دست مأمون مسموم گردید. همچنین برادرش زید بن موسی که در مصر شورش کرده بود، به دست همین خلیفه مسموم شد.
طبق نقل برخی از منابع تاریخی، یکی دیگر از برادران امام رضا علیهالسلام به نام احمد بن موسی، چون از حیلهی مأمون آگاه شد، همراه سه هزار تن و به روایتی دوازده هزار تن از بغداد قیام کرد و کارگزار مأمون در شیراز به نام «قتلغ خان» به امر خلیفه، هم او و هم برادرش «محمد عابد» و
یارانش را به شهادت رسانید.(2)
بنابراین، مسألهی شهادت امام به دست مأمون، در همان ایام نیز امری شایع میان مردم بوده است.
1) بحارالانوار، ج 49، ص 299.
2) تاریخ ابنخلدون، ج 3، ص 115.
