امام هشتم شیعیان، علی بن موسی الرضا علیهالسلام است. امام رضا علیهالسلام در روز 11 ذی قعدهی سال 148 ه. ق در مدینه به دنیا آمد. پدرش، موسی بن جعفر علیهالسلام، هفتمین امام شیعیان است. مادرش، نجمه نام داشت. نام او «علی»، پرآوازهترین لقبش «رضا»(1) و کنیهاش «ابوالحسن»(2) است. امام رضا علیهالسلام 35 ساله بود که در سال 183 ه. ق پس از شهادت مظلومانهی پدرش در زندان هارون، پیشوایی امت اسلامی را برعهده گرفت. دوران امامت امام رضا علیهالسلام (از سال 183 تا 203 ه. ق)20 سال طول کشید. 17 سال در مدینه و 3 سال پایانی را در خراسان سپری ساخت. زمانی که امام هشتم به امامت رسید، هارون الرشید (پنجمین خلیفهی عباسی) به ناحق بر جایگاهش تکیه زده بود؛ همو که موسی بن جعفر علیهالسلام را به شهادت رساند. نزدیک ده سال در روزگار هارون (سالهای 193 – 183)در مدینه میزیست.(3) پنج سال (سالهای 198 – 193)نیز در
خلافت محمد امین(4) و پنج سال پایانی (سالهای 203 – 198)در خلافت مأمون، دو سال در مدینه و سه سال در خراسان، سپری شد. امام رضا علیهالسلام در 55 سالگی به دستور مأمون در واپسین روز ماه صفر 203 ه. ق به شهادت رسید.(5)
1) برخی از لقبهای دیگر آن امام همام عبارت است از صابر، زکی، فاضل، رضی، وفی و ولی.
2) سه امام معصوم دارای کنیهی مبارک «ابوالحسن» هستند. از این رو، حضرت علی علیهالسلام را ابوالحسن اول. امام رضا علیهالسلام را ابوالحسن ثانی، و امام هادی علیهالسلام را ابوالحسن ثالث میگویند.
3) در این مدت، امام علیهالسلام زیرنظر و مزاحمت هارون و حاکمان منصوب او بود.
4) «امین» جوانی عیاش، بیلیاقت و بیاعتنا به امور مملکت و ادارهی کشور بود.
5) ر. ک: ارشاد مفید، ج 2، ص 239، باب 20 و ر. ک: منتهی الآمال، ج 2، باب 10.
