یکی از حسّاسترین نکات اخلاقی اعتنا و احترام به فقرا است، چرا که فقیری که به نسبت تهیدستی در روزگار زجر میکشد، سزاوار نیست که به واسطهی رفتار و برخورد اجتماعی هم منزجر گشته و شخصیّتش لکهدار شود. علیّ بن موسی الرّضا صلوات الله علیه به عنوان تذکر نسبت به این نکته خطیر میفرمایند:
«من استذل مؤمنا او حفرة لفقره، او قلة ذات یده، شهره الله یوم القیامة ثم یفضحه».(1)
«کسی که مؤمنی را خوار و ذلیل کند و یا او را به خاطر فقر و یا تهی دستی او تحقیر کند، خداوند متعال در روز قیامت ابتدا او را
مشهور کرده، سپس در مقابل خلایق او را رسوا خواهد کرد».
چرا که فقر و تهی دستی، حقّ تحقیر و کوچک کردن کسی را به دیگری نمیدهد، زیرا ارزش و تقرّب در نزد خدا ضعف یا قوت مالی و مادی نیست؛ بلکه آنچه در نزد حق تعالی ارزش دارد و موجب تقرب میگردد، میزان تقوا و معنویات است، چه این شخص باتقوا فقیر
باشد یا غنی، نزد خدا محترم است، خداوند متعال می فرماید: (ان اکرمکم عند الله اتقیکم)(2)
پس اگر قرار باشد کسی را به خاطر ثروت احترام بگذارد و یا به خاطر فقر، شخصی را تحقیر و بیاحترامی نماید، خدا را غضبناک کرده، حتّی اگر در ابتداییترین مسائل مثل سلام کردن کوتاهی نماید.
ریان بن صلت از علیّ بن موسی الرّضا صلوات الله علیه روایت کرده که فرمودند:
«من لقی فقیرا مسلما، فسلم علیه خلاف سلامه علی الأغنیاء، لقی الله عزوجل یوم القیامة و هو علیه غضبان».(3)
«کسی که با فقیر مسلمانی روبرو شده، پس بر او سلام دهد به غیر آن نحوی که به ثروتمندان سلام میدهد، در روز قیامت خداوند متعال را در حالی که بر او غضبناک است ملاقات میکند».
1) عیون اخبار الرّضا صلوات الله علیه ج 2 ص 33.
2) سورهی حجّرات: آیهی 13.
3) عیون اخبار الرّضا صلوات الله علیه ج 2 ص 52.
