با توجّه به بحثی که در پیرامون نیکوکاری گذشت و بیان شد که شخصی که به دیگری نیکی میکند و به او خیری میرساند، سزاوار نیست که در قبال احسانش از او هدیهای بپذیرد، لیکن این منافاتی با وظیفهی شخصی که به او احسان شده ندارد؛ زیرا هر کسی که از جانب دیگری به او خیری میرسد، ادب و معرفت ایجاب میکند که از او تقدیر و سپاسگزاری نماید.
طبق صریح روایات متعدد، کسی که از مخلوق خدا – که او را انعام کرده – سپاسگزاری نکند، همانا خالقش را شکرگزاری نکرده است:
«من لم یشکر المخلوق، لم یشکر الخالق».
در تأیید این مطلب، جناب عبدالعظیم حسنّی به نقل از محمود بن
ابیالبلاد روایت میکند که از ابیالحسن علیّ بن موسی الرّضا صلوات الله علیه شنیدم که میفرمودند:
«من لم یشکر المنعم من المخلوقین، لم یشکر الله عزوجل».(1)
«کسی که از مخلوقی که به او انعام و نیکی نموده است شکرگزاری نکند در واقع از خداوند متعال شکرگزاری نکرده است».
1) عیون اخبار الرّضا صلوات الله علیه ج 2 ص 24.
