به راستی اگر انسان بخواهد درجه های ایمان را طی کند وبه کمال ایمان برسد بایستی در مکتب اهل بیت صلوات الله علیهم گام بردارد.
امام رضا صلوات الله علیه در باره ی کمال ایمان میفرمایند:
«لا یستکمل عبد حقیقة الایمان حتی تکون فیه خصال ثلاث: التفقه فی الدین، و حسن التقدیر فی المعیشة و الصبر علی الرزایا».(1)
«هیچ بندهای به حقیقت ایمان نرسد مگر این که در او سه خصلت باشد: آگاهی و بینش در دین، اندازه و اعتدال در زندگی و صبور بودن در مصیبتها».
بنابراین، طبق فرمایشات امام رضا صلوات الله علیه در واقع کمال ایمانِ یک بندهی مؤمن در سه مورد است:
1. آگاهی و بینش کافی نسبت به مکتب و مطالب دینی خود.
همان گونه که پیشتر بیان شد لازمه ی ایمان، عمل به ارکان است که
آگاهی و بینش دینی مقدمهی آن است.
2. میانه روی و اقتصاد در مخارج و به اندازه اکتفا کردن در هزینه های زندگی.
بدیهی است که افراط و تفریط بیمورد در زندگی به ایمان انسان لطمه میزند.
3.صبر کردن در بلاهایی که بر او وارد میشود.
اگر بندهای ارکان ایمان را (که قبلا بیان شد) دارا بوده و همواره توکّل بر خدا داشته باشد و همچنین به قضای اِلاهی راضی بوده و تسلیم اوامر اِلاهی باشد و امور خود را به پرودگار خود واگذار کند، دربرابر بلاها و مصیبتها و سختیهای زندگی نیز کاملا صبور خواهد بود و به علاوه شکر اِلاهی را نیز به جای آورد؛ زیرا او متوجّه است که این گرفتاری و مصیبتی که خداوند متعال برای او مقدّر نموده است، از دو حال خارج نیست:
یا این که به این وسیله این گرفتاری و مصیبت در امتحان و آزمایش اِلاهی به سر میبرد که در این صورت اگر صبر نکند از امتحان اِلاهی مردود و سرافکنده شده و اگر تحمل نماید همانا این امتحان و آزمایش اِلاهی برای او موفّقیت آمیز بوده و موجب سرافرازی او خواهد شد.
یا از طرفی ممکن است این بلا و مصیبت وارده جزای اعمال گذشته و در واقع عقاب سوء پیشینهی او باشد. که در این صورت نیز اگر صبر نکند همانا گناه خود را چند برابر کرده و اگر تحمّل نماید، همانا عذاب
آخرتی خود را تخفیف و یا منتفی نموده و موجب حذف یا بی رنگ شدن خطای او از نامهی عملش میگردد.
در نتیجه، اگر شخص ایمان کافی داشته باشد، درک میکند که صبر دربرابر بلاها و شداید تنها و بهترین راه رستگاری است، چرا که مشیت اِلاهی بوده، و در هر حال موفّقیت انسان در آن خواهد بود.
1) تحف العقول: ص 471.
