گفتار امام رضا درباره جبر و اختیار

درکشف الغمّه اَورده که از امام رضا علیه السلام پرسیدند که جدّ بزرگوار شما امام جعفر بن

محمّد الصّادق علیه السلام فرمودند:

لاجَبرٌ و لاتفویضٌ بَلْ امر بَیْنَ الامْرَیْنِ(1)، نه جبر درست است و نه تفویض درست است یعنی هیچ کدام از این دو مذهب درست نیست و هر دو باطل می باشد، مذهب حقّ امری است دایر میان جبر و تفویض، پس گفتند: ای امام آن امری که میان جبر و تفویض است، کدام است؟ امام فرمودند: جبرکفر است زیرا جبر آن است که گویند: ” بنده مطلقاً اختیار ندارد” و تفویض شرک است: زیرا تفویض آن است که گویند: بنده همه گونه اختیار دارد و خدا در او اصلاً هیچ دخل و تصرّفی نمی کند.

ولی امر بین آن دو آن است که: به آن چه که خدای تعالی امرکرده باشد، انجام دهند و از آن چه که نهی فرموده باز ایستند.

1) برای اطّلاعات بیشتر به کتاب تُحَفُ الْعُقول قسمت: ما روِیَ عَنِ الاِمام عَلیّ بن محمّدٍ النّقیِ الهادی علیه السلام در ردّ بر اهل “جبر و تفویض ” و اثبات “عدل و اختیار” ص 481 مراجعه شود. (چاپ اسلامیه، 1400هـ. ق) “مؤلّف “.