بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله الذی وفقنی لزیارتک فی البقعة التی قلت فی حقها هی والله روضة من ریاض الجنة…(1)
مولای! ما احسب فی صحیفتی عملا ارجی عندی من زیارتک.(1)
زیارت قبور امامان صلوات الله علیهم دارای فضیلتها و آثار زیادی است که بیان آن خود نیاز به کتابی مستقل دارد، اما در این مقدمهی کوتاه برآنیم تا با استعانت از کلام خود آن بزرگواران به بعضی از این آثار اشارهای داشته باشیم.
وشاء میگوید: شنیدم حضرت رضا صلوات الله علیه میفرمایند:
«ان لکل امام عهدا فی عنق أولیائه و شیعته و ان من تمام الوفاء بالعهد و حسن الأداء زیارة قبورهم، فمن زارهم رغبة فی زیارتهم و تصدیقا بما رغبوا فیه کان أئمتهم
شفعاءهم یوم القیامة.»(2)
«هر امامی عهد و پیمانی بر گردن دوستان و شیعیانش دارد و تمامیت وفای به این عهد و نیکو ادا نمودن حق آن رفتن به زیارت قبور آنهاست. بنابراین، کسی که با میل و ایمان به ثوابهای آنها به زیارت این بزرگواران برود ایشان روز قیامت شفیع او خواهند بود.»
جابر از حضرت باقر صلوات الله علیه نقل میکند که فرمودند: امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند:
«زارنا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و قد أهدت لنا أم أیمن لبنا و زبدا و تمرأ قدمنا منه فأکل، ثم قام الی زاویة البیت، فصلی رکعات فلما کان فی آخر سجوده بکی بکاء شدیدا فلم یسأله احد منا اجلالا و اعظاما له.
فقام الحسین صلوات الله علیه فقعد فی حجره و قال له: یا أبه! لقد دخلت بیتنا فما سررنا بشیء کسرورنا بدخولک ثم بکیت بکاء غمنا، فما أبکاک؟ فقال: یا بنی! أتانی جبرائیل آنفا فأخبرنی أنکم قتلی و أن مصارعکم شتی.
فقال: یا أبه! فما لمن یزور قبورنا علی تشتتها؟
فقال: یا بنی! أولئک طوائف من امتی یزورونکم فیلتمسون بذلک البرکة و حقیق علی أن آتیهم یوم القیامة حتی
اخلصهم من اهوال الساعة من ذنوبهم و یسکنهم الله الجنة.»(3)
«رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به دیدن ما آمدند. امایمن مقداری شیر و کره (یا سرشیر) و خرما برای ما هدیه آورده بود. ما آنها را به پیامبر تقدیم کردیم و ایشان نیز از آنها میل فرمودند. بعد از آن، به گوشهای از اطاق تشریف برده و چند رکعت نماز بجای آوردند. زمانی که در سجدهی آخر بودند گریهی شدیدی نمودند. ما به خاطر جلالت و بزرگواری ایشان از علت آن سؤال ننمودیم، اما حسین صلوات الله علیه به آغوش آن بزرگوار رفت و گفت: ای پدر عزیز! وقتی به خانهی ما آمدید، از چیز دیگری به اندازهی آمدن شما خوشحال نبودیم، اما چنان گریهای نمودید که ما را غمگین ساخت. علت گریهی شما چه بود؟
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
پسرم! جبرئیل الآن به نزد من آمد و خبر داد که شما کشته میشوید و محلهای قتل شما پراکنده خواهد بود.
حسین صلوات الله علیه عرض کرد: کسی که به زیارت قبور ما – با پراکندگیشان – بیاید چه ثوابی دارد؟
فرمودند: پسرم! اینان گروهی از امت مناند که شما را زیارت میکنند و از آن برکت میجویند. بر من بایسته است که روز قیامت به نزد آنها بیایم تا آنها را از هراسهائی که از گناهانشان دارند نجات دهم. خداوند آنها را در بهشت مسکن میدهد.»
حضرت صادق صلوات الله علیه از پدران گرامیشان صلوات الله علیهم، از امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نقل میکنند که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به ایشان فرمودهاند:
«… و ان الله جعل قلوب نجباء من خلقه و صفوة من عباده تحن الیکم و تحتمل المذلة و الأذی، فیعمرون قبورکم و یکثرون زیارتها تقربا منهم الی الله و مودة منهم لرسوله. أولئک یا علی! المخصوصون بشفاعتی، الواردون حوضی و هم زواری غدا فی الجنة. یا علی! من عمر قبورکم و تعاهدها فکأنما اعان سلیمان بن داود علی بناء بیت المقدس و من زار قبورکم عدل ذلک ثواب سبعین حجة بعد حجة الأسلام و خرج من ذنوبه حتی یرجع من زیارتکم کیوم ولدته أمه. فأبشر و بشر أولیائک و محبیک من النعیم و قرة العین بما لا عین رأت و لا اذن سمعت و لا خطر علی قلب بشر و لکن حثالة من الناس یعیرون زوار قبورکم کما تعیر الزانیة بزنائها. أولئک شرار امتی لا انالهم الله شفاعتی و لا یردون حوضی.»(4)
«… همانا خداوند دلهای پاکان و برگزیدگان خلقش را به سوی شما متوجه مینماید. آنها اذیت و خواری را تحمل میکنند تا قبور شما را آباد نمایند و زیاد به زیارت شما میآیند به خاطر
نزدیک شدنشان به خدا و دوستیشان به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم. یا علی! این گروه به شفاعت من اختصاص دارند و در کنار حوضم وارد میشوند و فردای قیامت در بهشت از زیارت کنندگان من خواهند بود.
ای علی! کسی که قبرهای شما را تعمیر کند و هم پیمان با آنها باشد (یعنی به زیارت آنها رود) مثل کسی است که سلیمان بن داود را در ساختن بیتالمقدس کمک کرده است.
کسی که به زیارت قبور شما برود این عمل او معادل هفتاد حج بعد از حج واجب او خواهد بود و تا زمانی که از زیارت شما برگردد – مثل بچهای که تازه از مادرش متولد شده است – از گناهانش خارج میشود. پس به دوستان و محبانت نعمتها و روشنائی چشمی را که هیچ چشمی ندیده باشد و هیچ گوشی نشنیده باشد و بر قلب هیچ بشری خطور ننموده باشد بشارت بده. اما گروه پستی از مردم زیارت کنندگان قبور شما را سرزنش میکنند؛ چنان که زن بدکارهای به عملش سرزنش شود. اینها بدترین گروه از امت منند. خداوند شفاعت مرا شامل آنها نگرداند و بر حوضم داخلشان ننماید.»
پس از این روایات استفاده میشود که زیارت قبرهای ائمه صلوات الله علیهم به خاطر تمامیت وفای به عهدی است که ما با آنان داریم و برای تبرک جستن به آن قبور و برای نزدیک شدن به خدا و آمرزش گناهانمان و رسیدن به ثوابها و نعمتهای غیر قابل توصیف و رسیدن به شفاعت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است.
البته اینها مختصری از آن همه فضیلتها و آثاری است که بر زیارت قبور آن بزرگواران مترتب است.
به امید آن که خداوند ما را از زیارت کنندگان حقیقی آن سروران و به خصوص از زیارت کنندگان حضرت رضا صلوات الله علیه – که بالاترین درجه را نسبت به زیارت کنندگان بقیهی امامان صلوات الله علیهم دارند – محسوب فرماید.
قم المقدسة
محمدرضا شیخزاده
شوال 1419
1) قسمتی از زیارت هفت حدیث که در بخش زیارات میآید.
2) بحارالأنوار: 16/100 ح 1 از عیون اخبار الرضا علیهالسلام: 260/2 و علل الشرایع: 459.
3) بحارالأنوار: 118/100 ح 11 از کامل الزیارات 125.
4) بحارالأنوار: 121/100 ح 22 از فرحة الغری: 31 و المزار: 198.
