از دیگر فضایل اخلاقی انسانی، جوانمردی است. علیّ بن موسی الرّضا صلوات الله علیه برای معرفی نشانههای مروت و علائم جوانمردی را از قول نبی اکرم صلی الله علیه و آله میفرمایند:
«ستة من المروة، ثلاثة منها فی الحضر، و ثلاثة منها فی السفر، فاما التی فی الحضر فتلاوة کتاب الله عزوجل، و عمارة مساجد الله، و اتخاذ الاخوان فی الله. و اما التی فی السفر فبذل الزاد، و حسن الخلق، و المزاح فی غیر المعاصی».(1)
«شش مورد است که از نشانه های مروّت محسوب میشود ؛ سه مورد آن در حضر و وطن و سه مورد مربوط به سفر است.
امّا مواردی که مربوط به حضر است عبارتاند از: تلاوت کتاب خدا، آباد کردن مساجد و دستگیری از برادران ایمانی در راه خدا.
و امّا مواردی که مربوط به سفر است عبارتاند از: بخشیدن از زاد و توشهی سفر به دیگران، خوش اخلاقی در سفر و مزاح و شوخی کردن در غیر از معصیت اِلاهی (مثلا به وسیله غیبت و تهمت و یا استهزاء و مانند آن شوخی نکند).»
حضرتش در ضمن روایت دیگری در بیان کمال جوانمردی میفرمایند:
«من عامل الناس فلم یظلمهم، و حدثهم فلم یکذبهم،
و وعدهم فلم یخلفهم، فهو ممن کملت مروته، و ظهرت عدالته، و جبت اخوته و حرمت غیبته».(2)
«کسی که گارگزار مردم باشد، ولی به آنها ظلم نکند و با مردم سخن بگوید، ولی به آنها دروغ نگوید و به مردم وعده بدهد؛ ولی خُلف وعده نکند. پس همانا او از کسانی است که دارای کمال مروّت و جوانمردی است و عدالت او ظاهر و اخوت و برادری با او لازم و غیبت کردن او حرام است».
1) عیون اخبار الرّضا صلوات الله علیه ج 2 ص 27.
2) عیون اخبار الرّضا صلوات الله علیه ج 2 ص 30.
