اما این که امام چگونه شناخته میشود، و نشانههای او چیست، امام رضا علیهالسلام در پاسخ کسی که این مطلب را از او میپرسد، بیان میفرماید:
عرض میکند: به چه چیز صحت امامت کسی که مدعی آن است شناخته میشود؟
امام علیهالسلام فرمود: به سبب نص و دلیل.
عرض کرد: چه چیزی دلیل امامت است.
امام علیهالسلام فرمود: علم و استجابت دعا.
عرض کرد: چگونه به آنچه واقع میشود خبر میدهید؟
امام علیهالسلام فرمود: این عهدی است که از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به ما رسیده است.
عرض کرد: چگونه به آنچه در دلهای مردم است خبر میدهید؟
امام علیهالسلام فرمود: آیا نشنیدهای که پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده است: اتقوا فراسة المؤمن فانه ینظر بنور الله.(1)
عرض کرد: بلی.
امام علیهالسلام فرمود: هیچ مؤمنی نیست مگر این که دارای هشیاری و فراستی است، و به اندازه ایمان و بینش و دانشی که دارد، با نور خدا نظاره میکند، و فراستی که خداوند به ائمه اهلبیت علیهمالسلام داده به اندازه همه فراستی است که در میان مؤمنان پخش کرده است. و در قرآن مجید فرموده است ان فی ذلک لآیات للمتوسمین(2) نخستین متوسمین پیامبر خداست صلی الله علیه و آله و پس از او امیرالمؤمنین علیهالسلام و سپس حسن و حسین و امامان از نسل او است تا روز رستاخیز.
امام رضا علیهالسلام با این سخنان و رهنمودها صفاتی را که در امام باید وجود داشته باشد، و شرایطی که برای انتخاب او لازم است، به گونهای که با فطرت انسانی و موازین عقلی که حجت قاطع در این نوع مسائل است متفق و هماهنگ می‌باشد تعریف و تعیین فرموده است.
1) یعنی: از زیرکی مؤمن، بپرهیزید، زیرا او با نور خدا مینگرد.
2) حجر /75 یعنی: و در این، هوشمندان را نشانهها و عبرتهاست.
