کاروان حکومتی در سرخس به سر میبرد.در این هنگام نامهای از طرف حسن بن سهل از بغداد برای برادرش فضل رسید که در آن چنین نوشته بود:
من در بغداد با محاسبات نجومی، حوداث در این سال را بررسی کردم و فهمیدم که در روز چهارشنبه حرارت آهن و آتش به تو میرسد، (کنایه از این که به خاک و خون کشیده خواهی شد). سزاوار است که در آن روز تو، علیّ بن موسی الرّضا و مأمون به حمام بروید و درآن جا حجامت کنید تا این طالع چنین مصداق پیدا کند و حادثهی بدی بر شما وارد نشود.(1)
فضل نامه را برای مأمون فرستاده و از او خواست که در آن روز معیّن همراه وی و علیّ بن موسی الرّضا صلوات الله علیه به حمام برود.
مأمون نیز در طی نامهای این تقاضا را با حضرت رضا صلوات الله علیه در میان گذاشت.
حضرت رضا صلوات الله علیه در جواب مرقوم فرمودند: من به حمام نمیآیم و مصلحت خلیفه و فضل را هم نمیدانم که به حمام بروند.
بار دیگر مأمون برای تأکید و اصرار نامهای به حضرت نوشت، ولی مجدّداً حضرت در جواب او پاسخ منفی دادند.
وقتی برای سومین بار مأمون چنین مسئلهای را تقاضا نمود، حضرت جواب فرمودند: در خواب دیدم که جدّم رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: فردا حمام مرو!از این رو شما و فضل هم هشدار میدهم که صلاح نمیبینم به حمام بروید.
مأمون پاسخ داد: ای فرزند رسول خدا! شما راست میگوییید، و من نیز به حمام نمیروم، امّا فضل خود میداند!
در همان روز فضل بن سهل به حمام رفت و مقدّمات حجامت را فراهم نمود که ناگهان عدّهای با شمشیرهای برهنه به حمام هجوم آوردند و فضل را قطعه قطعه نمودند.
بعد از این که خبر کشته شدن فضل در شهر پخش شد، نیروهای فضل پا در رکاب نمودند و اطراف خانهی مأمون را محاصره کردند و ادّعا داشتند که مأمون فضل را غافل گیر کرده است، ما انتقام او را خواهیم گرفت.
ولی مأمون از کشته شدن فضل بسیار اظهار تأسّف و اندوه نمود
و فوری دستور داد قاتلان را دستگیر کنند و برای کسی که آن افراد را پیدا کند ده هزار دینار جایزه قرار داد.
جالب توجّه این که مشخّص نشد که آیا این نامهای که به دست فضل بن سهل رسید، در واقع از جانب برادرش حسن بن فضل بوده است و یا مأمون آن را طرّاحی کرده که به این وسیله امام علیّ بن موسی الرّضا صلوات الله علیه و فضل بن سهل را به قتل برساند و برای گمراه نمودن اذهان، نامه را از قول حسن بن سهل طرّاحی کرده است که دیگران متوجّه نشوند که او این نامه را طرّاحی کرده است.
به هر حال این نامه نقشه و طرّاحی هر کسی بود موفّق به ترور امام علیّ بن موسی الرّضا صلوات الله علیه نشده، بلکه فقط فضل بن سهل قربانی این نامه شد.
ثمرهی دیگر این قتل، مصادره ثروت و سرمایهی عظیم فضل بن سهل بود که مأمون به آسانی آن ها را تصرف نمود و برادرش حسن بن سهل را وزیر خویش قرار داد و پوران دختر حسن بن سهل را به عقد خود در آورد. ولی مأمون که قصد کشتن علیّ بن موسی الرّضا صلوات الله علیه را در سر میپروراند واز تصمیم خود منصرف نشده و دست برنداشته بود.
به همین جهت نقشهی قتل آن حضرت را به گونهای دیگر طرّاحی نمود.
1) مناقب ابنشهر آشوب: ج 4 ص 347.
