مبنای اصالت در فقه یکی از ویژگیهای مذهب اهلبیت علیهمالسلام است که در هیچ یک از مذاهبی که در برابر آن قرار گرفتهاند وجود ندارد، و آن مأخوذ ومستند بر مفاهیم ژرف قرآن مجید و صحیح سنت نبوی صلی الله علیه و آله است که از سوی اصیلترین منابع و صافیترین
سرچشمههای آن جاری و یکی از اصول و مبادی احکام فقهی قرار داده شده است.
روایت شده است که شخصی از امام رضا علیهالسلام پرسید: مردی در هنگام مردن وصیت کرده است که همگی مملوکان قدیم من در راه خدا آزادند، حکم شرعی چیست؟ امام علیهالسلام فرمود: آری خداوند متعال در کتاب خود فرموده است:… حتی عاد کالعرجون القدیم(1).. هر کدام از مملوکان او را شش ماه از مدت تملک گذشته است، او قدیم وآزاد است، و عرجون چوب قوسی شکلی است که خوشه خرما را که مشتمل بر رشتههای دارای شکوفه است به درخت نخل متصل میسازد و پس از گذشت شش ماه خشک و کهنه میشود.
امام علیهالسلام در این باره به بیان حکم بسنده نکرده، بلکه دلیل حکم را از کتاب خدا استخراج و برای پرسشکننده بیان فرموده است.
1) یس /39 یعنی: تا آن که به مانند چوب کهنه خوشه خرما بازگردد.
